Home
Kennisbank
Blogs
Wat betekent de Deelneming Consolideren

Wat betekent de Deelneming Consolideren

Gepubliceerd:

21 januari 2025

Geschreven door:

drs. Konstantijn Mikes

Wat is de definitie van een Deelneming

Een deelneming is een juridische en economische term die verwijst naar een belang dat een onderneming of rechtspersoon heeft in het aandelenkapitaal van een andere onderneming of economische eenheid.

Een deelneming wordt meestal aangegaan met het oog op een strategisch partnerschap of investering op de lange termijn.

Is Deelneming hetzelfde als Belang

Nee, deelneming en belang betekenen niet precies hetzelfde, hoewel ze vaak in dezelfde context worden gebruikt.

Een belang verwijst simpelweg naar een aandeel of investering die een partij heeft in een andere onderneming, economische eenheid. Het kan een financieel belang zijn (bijvoorbeeld aandelenbezit) of een ander type belang, zoals strategische betrokkenheid.

Een deelneming is een juridische term die wordt gebruikt in de context van een substantieel aandeel in een andere onderneming, met als doel invloed uit te oefenen op de centrale leiding, het financiële beleid en/of de bedrijfsvoering.

Verschil Deelneming en Belang

Een deelneming vereist doorgaans een groter belang (bijvoorbeeld 5% of meer) en wordt vaak gekenmerkt door actieve betrokkenheid bij de centrale leiding of zeggenschap.

Een belang kan klein en passief zijn, zoals 1% aandelen zonder invloed op de bedrijfsvoering.

Wat is het verschil tussen Meerderheidsdeelneming en Minderheidsdeelneming

Een meerderheidsdeelneming ontstaat wanneer een aandeelhouder meer dan 50% van de aandelen van een onderneming bezit. De aandeelhouder heeft feitelijk controle over de centrale leiding van de onderneming.

Een minderheidsdeelneming betekent dan dat een aandeelhouder minder dan 50% van de aandelen bezit. De aandeelhouder heeft beperkte invloed op het financiële beleid en de besluitvorming, afhankelijk van het percentage van het belang.

Bij geen invloed wordt de deelneming als overige deelnemingen gezien.

Is Moederbedrijf hetzelfde als Meerderheidsdeelneming

Degene met het meerderheidsbelang kan beslissingen nemen op de aandeelhoudersvergadering zonder instemming van andere aandeelhouders. En wordt daarom ook wel het Moederbedrijf genoemd.

De onderneming waarin het meerderheidsbelang wordt gehouden is een dochteronderneming.

Gezamenlijk worden deze vennootschappen organisatorisch een groep genoemd.

Zijn er nog meer soorten Deelnemingen

Geassocieerde deelneming: een aandeelhouder heeft een belang van 20% tot 50%, waardoor er qua onderlinge verhoudingen sprake is van significante invloed op het beleid, maar geen volledige controle.

Joint Venture: twee of meer partijen nemen gezamenlijk deel aan een specifiek project, economische eenheid of onderneming en samen de centrale leiding. Het eigendom en de zeggenschap zijn vaak gelijk verdeeld.

Strategische deelneming: Het belang wordt vaak niet primair genomen om financiële rendementen, maar voor samenwerking of marktvoordeel. Om strategische redenen, zoals toegang tot een markt, technologie, of samenwerking in de supply chain.

Financiële deelneming: wordt aangegaan met het doel financiële rendementen te behalen, zonder directe strategische of operationele betrokkenheid. Per definitie is dit vaak een minderheidsbelang, zoals een klein beetje aandelen van een beursgenoteerde onderneming als belleging. Deze worden overige deelnemingen genoemd.

Wat betekent Consolideren

Consolideren betekent letterlijk samenvoegen. Het is een financiële en boekhoudkundige term die verwijst naar het proces waarbij de financiële gegevens van een groep bedrijven worden samengevoegd tot één enkele set financiële overzichten, de geconsolideerde jaarrekening.

In de praktijk consolideert meestal een moedermaatschappij de administratie van zichzelf samen met die van haar dochterondernemingen tot een gezamenlijke geconsolideerde jaarrekening.

Waarom moet je Consolideren

Dat je een geconsolideerde jaarrekening opstelt is belangrijk om een volledig overzicht te krijgen van de financiële prestaties en positie van een groep bedrijven (moeder en dochters) die samen een economische eenheid vormen.

Het is wettelijk verplicht (burgerlijk wetboek) dat een moedermaatschappij een geconsolideerde jaarrekening opstelt als zij zeggenschap heeft over een dochteronderneming (meestal door een meerderheidsdeelneming van meer dan 50% van de aandelen of stemrechten).

De geconsolideerde jaarrekening is onder meer bedoeld om transparantie en overzicht te creëren voor de centrale leiding en stakeholders over de financiële situatie van de gehele groep, die samen de economische eenheid vormen.

Welke soorten Consolidatie zijn er ivm. een geconsolideerde jaarrekening

Volledige consolidatie: Alle financiële gegevens worden opgenomen bij de geconsolideerde jaarrekening opstellen.

Proportionele consolidatie: bij een gedeeld belang heeft (bijvoorbeeld 50%), alleen het aandeel van de moedermaatschappij wordt geconsolideerd.

Equity-methode: als de moedermaatschappij tussen 20% en 50% van de aandelen bezit, alleen het aandeel in de netto-activa en winst van de deelneming wordt weergegeven.

Toelichting proportionele consolidatie

Bij proportionele consolidatie wordt alleen het percentage van de activa, passiva, resultaten en cashflows opgenomen dat overeenkomt met het eigendomsaandeel van de moedermaatschappij.

Een ander kenmerk van proportionele consolidatie zijn verder dat net zoals bij andere consolidatiemethoden onderlinge transacties binnen de joint venture worden geëlimineerd om dubbel boekhouden te voorkomen.

Proportionele consolidatie vergemakkelijkt het vergelijken van financiële prestaties tussen moedermaatschappij en de groepsleden.

Grootste voordeel van proportionele consolidatie is kostenbesparing, omdat het vaak eenvoudiger en minder arbeidsintensief is.

Bestaat Integrale Consolidatie ook

Integrale consolidatie en volledige consolidatie betekenen hetzelfde en worden vaak door elkaar gebruikt.

Integrale consolidatie is de standaardmethode voor het opnemen van dochterondernemingen in een geconsolideerde jaarrekening, mits de moedermaatschappij controle heeft over de dochteronderneming.

De geconsolideerde jaarrekening biedt een volledig beeld van de financiële positie en prestaties van de groep als één entiteit.

Wat zijn Kenmerken van Integrale consolidatie

Zowel de activa, passiva, inkomsten als uitgaven van dochterondernemingen worden volledig opgenomen.
Alle onderlinge transacties tussen moedermaatschappij en dochterondernemingen, evenals tussen dochterondernemingen, worden geëlimineerd.
De integrale consolidatie houdt rekening met de minderheidsbelangen in dochterondernemingen.

Voordelen van Integrale consolidatie

Integrale consolidatie biedt een compleet overzicht van de financiële prestaties van een groep bedrijven

Hierdoor krijgen stakeholders een nauwkeurige weergave van de financiële situatie.

Het vergelijken van prestaties tussen de groepsleden wordt vergemakkelijkt.

Je neemt beter onderbouwde beslissingen door een compleet overzicht van alle financiële gegevens.

Doordat onderlinge transacties worden geëlimineerd, zijn de gerapporteerde cijfers nauwkeuriger en vrij van dubbele boekingen.

Wanneer moet een Deelneming geconsolideerd worden

De centrale leiding van de moedermaatschappij is wettelijk verplicht (burgerlijk wetboek) een integrale consolidatie toepassen als zij controle heeft over de dochteronderneming, meestal door meer dan 50% van de stemrechten te bezitten.

Als de moedermaatschappij de macht heeft om de financiële en operationele beleidsbeslissingen te sturen en profiteert van de financiële resultaten van de dochteronderneming (bijvoorbeeld via winstuitkeringen).

Moet je ook consolideren bij Minderheidsdeelneming

Als je een minder dan 50% van de aandelen bezit, maar toch significante invloed kunt uitoefenen op de centrale leiding en het beleid van de onderneming, bijvoorbeeld via een bestuurszetel, vetorechten of aandeelhoudersovereenkomsten, dan moet je een geconsolideerde jaarrekening opstellen.

Ja, als je door het bezit van preferente aandelen met bijzondere stemrechten invloed op het beleid en bestuur kunt uitoefenen.

Wat is de invloed van Deelnemingen op financiële rapportage

De invloed van deelnemingen op financiële rapportage hangt sterk af van de aard van de deelneming:

Volledige consolidatie: Heeft de grootste impact, aangezien alle financiële gegevens van dochterondernemingen worden opgenomen.
Equity-methode: Heeft een gematigde invloed, waarbij alleen het aandeel in de winst en activa wordt opgenomen.
Financiële activa: Beperkte invloed, gericht op waardeveranderingen en rendement.

De vereisten en criteria Deelneming consolideren samengevat

Een moedermaatschappij moet een deelneming consolideren als zij controle heeft over het beleid.
Als de moedermaatschappij meer dan 50% van de stemgerechtigde aandelen bezit, wordt controle doorgaans verondersteld.
Als de moeder beslissende invloed heeft door aandeelhoudersovereenkomsten of preferente aandelen met extra stemrechten moet zij consolideren.
Een deelneming die tijdelijk wordt aangehouden met het oog op verkoop of liquidatie hoeft niet te worden geconsolideerd.
Als de financiële gegevens van de deelneming onbeduidend zijn voor het totaalbeeld van de groep (niet-materieel), hoeft deze niet te worden geconsolideerd.
Geen consolidatie nodig bij deelnemingen zonder controle of significante invloed (meestal <20% van de stemrechten), deze wordt behandeld als een financiële belegging.

Hoe gaat het consolideren van een Deelneming in zijn werk

De eerste stap is het bepalen welke consolidatiemethode van toepassing is:

Volledige (integrale) consolidatie: Bij controle (meestal >50% stemrechten).
Equity-methode: Bij significante invloed (meestal 20%-50% stemrechten).
Geen consolidatie: Bij deelnemingen zonder controle of significante invloed (<20%).

Welke stappen zijn er bij Volledige of Integrale Consolidatie

Stap 1: Bepaal welke dochterondernemingen worden opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening op basis van zeggenschap.

Stap 2: Voeg de balans, winst en verliesrekening en kasstroomoverzichten van de moedermaatschappij en dochterondernemingen samen.

Stap 3: Verwijder alle interne transacties tussen de moedermaatschappij en dochterondernemingen, zoals interne verkopen of kosten, interne vorderingen en schulden.

TIP: Zorg ervoor dat alle dochterondernemingen dezelfde boekhoudprincipes hanteren als de moedermaatschappij.

Welke stappen zijn er bij Proportionele Consolidatie

Stap 1: Bepaal het eigendomspercentage van de moedermaatschappij in de deelneming.

Stap 2: Neem het percentage van de activa en passiva van de deelneming op dat overeenkomt met het eigendomspercentage.

Stap 3: Neem een percentage van de inkomsten en uitgaven op dat overeenkomt met het eigendomspercentage.

Stap 4: Verwijder alle interne transacties tussen de moedermaatschappij en dochterondernemingen, zoals interne verkopen of kosten, interne vorderingen en schulden.

Welke stappen zijn er bij Equity Consolidatie

Stap 1: Neem het aandeel van de moedermaatschappij in het eigen vermogen van de deelneming op in de balans.

Stap 2: Neem het aandeel van de moedermaatschappij in de nettowinst of -verlies van de deelneming op in de resultatenrekening.

Stap 3: Corrigeer voor eventuele ongebruikelijke of eenmalige posten bij de deelneming.

Wat is een Internationale Deelneming

Bij een internationale deelneming heeft een (moeder)maatschappij een bepaald belang en eigendomspercentage in een buitenlandse onderneming.

Internationale deelnemingen worden vaak aangegaan om toegang te krijgen tot nieuwe markten, strategische samenwerkingen op te zetten, of productiecapaciteit in het buitenland uit te breiden.

Welke kenmerken zijn er nog meer

Het eigendomspercentage geeft een bepaalde mate van invloed of zeggenschap aan.

Internationale deelnemingen opereren vaak onder andere juridische systemen en worden beïnvloed door culturele en zakelijke verschillen.

Bij de financiële rapportage moet je rekening houden met wisselkoersverschillen, aangezien de deelneming in een andere valuta opereert.

Hoe werkt consolidatie van Internationale Deelnemingen

Het consolideren van internationale deelnemingen brengt specifieke stappen en uitdagingen met zich mee, vooral vanwege de grensoverschrijdende aspecten zoals verschillen in valuta, boekhoudnormen en regelgeving.

Bij internationale deelnemingen moeten de financiële cijfers van de deelneming worden omgerekend naar de functionele valuta van de moedermaatschappij.
Zorg ervoor dat de internationale deelnemingen dezelfde boekhoudstandaarden en principes toepassen als de moedermaatschappij (bijv. IFRS of lokale GAAP).
Lokale wet- en regelgeving, zowel als culturele en organisatorische verschillen, en verschillen in bedrijfsvoering en rapportage kunnen het consolidatieproces bemoeilijken.

Is Geconsolideerde Jaarrekening hetzelfde als Geconsolideerde Balans

Nee, een geconsolideerde jaarrekening en een geconsolideerde balans zijn niet precies hetzelfde, hoewel ze nauw met elkaar verbonden zijn.

De geconsolideerde jaarrekening is een uitgebreid financieel verslag dat alle aspecten van de financiële situatie en prestaties van de groep omvat.

De geconsolideerde balans is een onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening, gericht op de financiële positie van de groep op een specifiek moment. De geconsolideerde jaarrekening combineert de balansen van alle groepsmaatschappijen en elimineert interne transacties tussen deze bedrijven.

Waaruit bestaat een Geconsolideerde Jaarrekening

Een geconsolideerde jaarrekening bestaat uit een uitgebreid financieel verslag dat de financiële gegevens van een groep bedrijven, van een moedermaatschappij en haar dochterondernemingen, combineert alsof het één enkel bedrijf betreft en bestaat uit:

Geconsolideerde balans: Overzicht van activa, passiva en eigen vermogen.
Geconsolideerde winst en verliesrekening: Resultaten van de gehele groep.
Geconsolideerd kasstroomoverzicht: In- en uitgaande geldstromen.
Toelichtingen: Gedetailleerde uitleg over de cijfers.

Bestaat er ook een Geconsolideerde Winst en Verliesrekening

Zoals besproken is een geconsolideerde winst en verliesrekening een verplicht onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening. Het geeft een overzicht van de gezamenlijke financiële prestaties van een groep bedrijven, de moedermaatschappij en haar dochterondernemingen.

Het opstellen van de geconsolideerde winst en verliesrekening helpt om trends in inkomsten en uitgaven te begrijpen en te analyseren. De inzichten kunnen gebruikt worden voor het bepalen van het beleid van een komende periode of boekjaar.

Wat is het doel van een Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

Het doel van de geconsolideerde winst en verliesrekening is een helder beeld te geven van de totale winst of het verlies van de groep, zonder beïnvloeding door interne activiteiten.

Interne transacties tussen de bedrijven binnen de groep, bijvoorbeeld verkoop van goederen of diensten onderling, moeten worden geëlimineerd om dubbele telling te voorkomen. Zo ontstaat er een overzicht van de inkomsten, kosten, en resultaten van alle bedrijven binnen de groep alsof het één enkel bedrijf betreft.

Waaruit bestaat een Geconsolideerde Winst en Verliesrekening

Omzet: De totale inkomsten van de groep, exclusief interne verkopen.
Kosten van de omzet: Directe kosten die verband houden met de productie of levering van goederen en diensten.
Bruto winst: Omzet minus kosten van de omzet.
Operationele kosten: Uitgaven zoals salarissen, marketing en administratie.
Operationeel resultaat: Bruto winst minus operationele kosten.
Netto resultaat: De uiteindelijke winst of het verlies na aftrek van belastingen, rentelasten en andere kosten.

Waarom is het als informatiemiddel belangrijk

Net als bij de geconsolideerde balans is het samenstellen van een geconsolideerde winst- en verliesrekening vereist voor bedrijven die onderworpen zijn aan consolidatieverplichtingen volgens wet- en regelgeving (burgerlijk wetboek), en de IFRS (International Financial Reporting Standards) of lokale boekhoudnormen en een geconsolideerde jaarrekening moeten opstellen.

Het is mede verplicht, omdat deze winst en verliesrekening de (algemene vergadering van) aandeelhouders, investeerders en andere belanghebbenden inzicht geeft in de financiële prestaties van de groep als geheel. Zodat zij op basis van 'eerlijke' informatie beslissingen kunnen nemen.

5 tips voor nauwkeurige en Tijdige Consolidatie

Tip 1. Begin op tijd met de planning van de geconsolideerde jaarrekening en betrek alle financiële afdelingen erbij en stel duidelijke tijdschema's met deadlines op.

Tip 2. Zorg voor gestandaardiseerde processen voor financiële rapportage binnen de groep en voer regelmatig controles uit of deze processen accuraat verlopen en overeenkomen met de rapportagestandaarden.

Tip 3. Maak voor het maken van de geconsolideerde jaarrekening gebruik van geavanceerde boekhoudsoftware en rapportage/consolidatiepakketten, zoals Speedbooks, die helpen bij het stroomlijnen van de gegevensverwerking, het verminderen van menselijke fouten en het voldoen aan de (inter)nationale verplichte rapportagenormen en -eisen.

Tip 4. Zorg bij het opstelproces van de geconsolideerde jaarrekening voor een goede samenwerking tussen de financiële afdelingen van de verschillende bedrijven binnen de groep. Regelmatige vergaderingen en check-ins zorgen voor een betere afstemming en vroege identificatie van mogelijke problemen.

Tip 5. Voer tijdens het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening grondige interne controles en beoordelingen uit en corrigeer eventuele fouten, voordat de geconsolideerde jaarrekening wordt afgesloten. Het is bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekeningsterk aan te raden hierbij externe financiële expert te betrekken om de betrouwbaarheid van de geconsolideerde jaarrekening te verhogen.

5 tips voor nauwkeurige en Tijdige Consolidatie

Tip 1. Begin op tijd met de planning van de geconsolideerde jaarrekening en betrek alle financiële afdelingen erbij en stel duidelijke tijdschema's met deadlines op.

De rapportagesoftware van Speedbooks doet het werk

Naast bovenstaande pluspunten biedt Speedbooks ook nog de 4 volgende voordelen bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening:

In plaats van handmatig samengestelde spreadsheets, consolideert de Speedbooks gegevens automatisch, wat zorgt voor een snellere doorlooptijd van het opstelproces van de geconsolideerde jaarrekening.
Met Speedbooks maak je geavanceerde financiële analyses (achteraf), zoals budgettering, cashflow-analyse en prognoses, waarmee en waardoor je strategische besluiten neemt voor de toekomst.
Door (vooraf) verschillende scenario-analyses te maken op basis van meerdere mogelijke omzet- en kostencijfers, kun je met Speedbooks toekomstige financiële prestaties beter inschatten.
Met behulp van Speedbooks wordt het opstellen van een geconsolideerde jaarrekening niet alleen sneller, maar ook nauwkeuriger, schaalbaar en gemakkelijker te beheren.

Over de schrijver drs. Konstantijn Mikes

Oprichter, bedenker en aandeelhouder van Speedbooks rapportagesoftware Konstantijn Mikes (1966) is afgestudeerd econoom. Hij studeerde Economics aan de vooraanstaande Erasmus universiteit te Rotterdam.

Bij Speedbooks is hij onder meer verantwoordelijk voor de inhoudelijke ontwikkeling van de rapportagesoftware, en stuurt hij de interne developpers en de externe ontwikkelaars aan.

Meer over Konstantijn Mikes op LinkedIN